Opis badania:
Wielochorobowość: Przeszukując naukowe bazy bibliograficzne słowami kluczowymi multimorbidity, comorbidities, multidiseases, odszukuje się jedynie pojedyncze doniesienia, głównie wskazujące na potrzebę badań w tym zakresie. Tymczasem ma ona istotne znacznie dla oczekiwanej długości życia i jego jakości. Jest zjawiskiem chorobowym dominującym wieku senioralnym, w przedziale 54-75 lat dotyczy 60% populacji. Pojedyncze jednostki chorobowe są rzadsze: astma (Ast) - 6,5%, nadciśnienie (NT) 29,6%, cukrzyca typu 2 (Cu) (8,7%). Za przedwczesne zgony odpowiadają choroby układu krążenia (ChUK) – 41%, nowotwory (NEO) - 24,5%, na trzecim miejscu przyczyny nieokreślone. Są to zwykle zespoły wielochorobowe, głównie związane z tzw. przyczynami chorobowymi możliwymi do uniknięcia (określane mianem chorób cywilizacyjnych (ChC), które o 85% częściej występują niż te, którym nie można zapobiegać. Zalicza się do nich ChUK, ChM (choroby metaboliczne), Cu, NEO. W wielochorobowości większość z nich jest do uniknięcia lub opanowania, co wydłuża oczekiwaną długość życia i poprawę jego jakości. Zgodnie z doniesieniami fińskimi, uzyskuje się wówczas efektywność zdrowotną i kosztową, co uzasadnia możliwość ograniczenia skali jej występowania, dzięki profilaktyce pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowej. Konieczne jest wskazanie predyktorów ChC niezbędnych dla ich wczesnego wykrycia oraz objęcie obserwacją grup o szczególnym narażeniu. W niniejszym projekcie mierzalne parametry zmian stanu zdrowia wskazujące na ryzyko wystąpienia analizowanych schorzeń zostały określone w skrócie jako parametry (PAR). Zakłada się, iż całożyciowe schorzenia zapalne, rodzinne, o podłożu genetycznym, zależne od czynników środowiskowych, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia ChC. Wybranym zespołem chorobowym spełniającym te warunki, wskazanym jako czynnik narażenia, jest atopia (At). Stwierdzana u 40% dzieci i młodzieży w Polsce. Choroby atopowe takie jak alergia (All), astma (Ast) i atopowe zapalenie skóry (AZS) są zdecydowanie najpowszechniejszymi przyczynami całożyciowych schorzeń mogących wpływać na występowanie nie tylko ChUK, NEO, ChM, lecz przede wszystkim wielochorobowości. Alergiczne zapalenie ma charakter zarówno humoralny jak i komórkowy o charakterze ogólnoustrojowym, zależnym od limfocytów T2. Prawdopodobnie wpływa na funkcje innych organów przez zaburzenie odpowiedzi immunologicznej np. w cukrzycy typu I, w naczyniach krwionośnych, błonach śluzowych. Istotne znacznie mają także patofizjologiczne zależności między układami i narządami, np. niewłaściwa wymiana gazowa, zaburzenia ciśnienia płucnego i powstałe w alergii dysfunkcje układu autonomicznego (m.in. polekowe). W niniejszym programie poczyniono założenie, że atopia jest czynnikiem predykcyjnym pozostałych wymienionych schorzeń. Dzięki temu badaniu zostaną rozpoznane naukowe podstawy dla skoncentrowania uwagi na populacji rodzin dotkniętych atopią i ukierunkowanego działania na wczesne wykrywanie ChC i zmian w PAR w tej populacji. Określenie PAR w celu prowadzenia badań przesiewowych jest jedną z misji tego programu. Uzyskanie pozytywnego efektu proponowanych badań ma krytyczne znaczenie dla zbudowania narodowej strategii walki z wielochorobowością oraz dla wkładu Polski w budowanie międzynarodowych standardów i przeniesienie dobrych praktyk na arenę międzynarodową, zgodnie z wytycznymi WHO i UE.
Cele badania:
Głównym celem badania jest określenie znaczenia rodzinnie występującej atopii, jako czynnika odpowiedzialnego za procesy zapalne i zjawiska patofizjologiczne prowadzące do przedwczesnego występowania chorób cywilizacyjnych. Wykazanie wpływu infekcji na badane parametry ChC. Ocena epigenetycznych skutków chorób atopowych pod kątem rozwoju ChC.
Grupa badania:
Cztery kohorty równoległe, w tym: kohorta narażonych I: dzieci atopowe w wielu 6-7 lat; kohorta narażonych II: jedno z ich rodziców wykazujące atopię. Kohorta nienarażonych III – dzieci zdrowe; kohorta nienarażonych IV: jedno z ich rodziców zdrowe z rodzin bez cech atopii. Liczebność grupy: po 1000 osób w kohorcie (łącznie 4000 osób). Wywiad i analiza dokumentacji lekarskiej obejmie również starszą generację tj. dziadków dzieci/babcie, od których zostaną zebrane dane nt. występujących chorób NEO, ChUK, ChUO, Cu i ChM, czyli typowych ChC.
Konsorcjant: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Oficjalna strona projektu: https://metall.wum.edu.pl/